Thông điệp 5K và trách nhiệm công dân

Cuộc chiến với SARS-CoV-2 ngày càng khó khăn hơn bởi sự biến đổi gene của loại virus nguy hiểm này. Nhiều chủng SARS-CoV-2 biến đổi làm tốc độ lây lan nhanh hơn; tuy chưa có những đánh giá cụ thể nhưng một số bằng chứng cho thấy có chủng làm cho bệnh nặng hơn. 

Với những biến đổi này, SARS-CoV-2 đang trở nên nguy hiểm hơn; nhân loại phải triển khai các biện pháp phòng chống mạnh mẽ hơn, quyết liệt hơn để ngăn chặn những cơn đại dịch bùng lên tiếp theo.

Thực hiện tốt các biện pháp phòng chống dịch, với sự quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng của người dân, Việt Nam trở thành điểm sáng trong phòng chống đại dịch COVID-19 trên thế giới. Đảng, Nhà nước, Chính phủ đã có những quyết sách chính xác, triển khai nhiều biện pháp đồng bộ nên chúng ta đã đạt được mục tiêu kép vừa chống dịch vừa phát triển kinh tế. Trong các biện pháp mà chúng ta đã và đang triển khai, thông điệp 5K được thực hiện khá tốt, góp phần vào sự thành công trong công cuộc phòng chống COVID-19.

Nhưng gần đây nhiều người, nhiều nơi đã tỏ ra chủ quan trong việc thực hiện 5K, dẫn đến nguy cơ bùng phát dịch khá cao.

5K là các biện pháp phòng lây nhiễm COVID-19 được Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo mọi người dân trên toàn cầu thực hiện để phòng chống sự lây lan nhanh của đại dịch COVID-19. Ngay từ đầu năm 2020, Việt Nam đã triển khai mạnh mẽ các biện pháp chống dịch và 5K được tuyên truyền rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Nhờ thực hiện tốt các biện pháp phòng bệnh, trong đó có 5K, chúng ta đã khống chế thành công dịch bệnh. Các đợt bùng phát dịch ở Việt Nam được khống chế và dập tắt kịp thời, không để dịch bùng phát trên diện rộng. Tuy nhiên gần đây, một số người dân có tâm lý chủ quan, thực hiện 5K có phần không triệt để trong bối cảnh dịch bệnh đang bùng phát ở Việt Nam, 13 tỉnh thành trong nước đã có ca bệnh.

Tại Phú Yên, việc thực hiện 5K vẫn chưa thật triệt để, chúng ta dễ dàng bắt gặp nhiều người đi ngoài đường, ở nơi công cộng không đeo khẩu trang. Khẩu trang là biện pháp rất tốt trong phòng bệnh đường hô hấp nói chung, COVID-19 nói riêng. Các nghiên cứu cho thấy nếu trên 95% người dân đeo khẩu trang thì giảm được 85% nguy cơ lây nhiễm SARS-CoV-2.

Có thể nói “khẩu trang là tấm lá chắn phòng bệnh hô hấp hiệu quả nhất”. Thậm chí nhiều nhà khoa học nghiên cứu về các dịch bệnh còn đưa ra đánh giá, nếu 100% người dân đeo khẩu trang thì không cần giãn cách xã hội.

Vì sao nhiều người không đeo khẩu trang? Họ không hiểu được tầm quan trọng của khẩu trang chăng? Vì lý do thẩm mỹ hay vì một lý do nào khác?

Nhiều người hiểu tác dụng của việc đeo khẩu trang để phòng COVID-19 nhưng do chủ quan, thậm chí có người bảo không đeo cũng chẳng sao, có ai nói gì đâu... Như vậy, bên cạnh công tác truyền thông, chúng ta cần tăng cường kiểm tra giám sát cộng đồng, khi cần thiết thì xử phạt nặng các trường hợp vi phạm.

Thông điệp thứ hai của 5K là khử khuẩn. Trước đây, khi dịch mới xuất hiện, việc thực hiện khử khuẩn của cá nhân (rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc nước sát khuẩn thông thường) có vẻ thực hiện nghiêm túc hơn. Gần đây nhiều nơi, nhất là những nơi công cộng có hiện tượng thiếu dung dịch sát khuẩn; có nơi cũng đặt các chai dung dịch sát khuẩn hẳn hoi nhưng đã khô từ hồi nảo hồi nào, nhiều nơi khác hầu như không có.

Bên cạnh đó, nhiều người gần như chưa tạo được thói quen rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi cầm nắm các vật dụng công cộng nên nguy cơ lây bệnh nói chung, lây nhiễm SARS-CoV-2 nói riêng là rất lớn (đưa tay nhiễm virus lên mũi miệng).

Thông điệp thứ ba của 5K là giữ khoảng cách. Trong dịp Tết và hiện nay, nhiều người - nhất là thanh niên - tụ tập ăn uống, đi chơi theo nhóm hầu như không giữ khoảng cách trên 2m theo quy định để phòng chống dịch.

K thứ tư của thông điệp 5K là không tụ tập. Nếu quan sát các khu vực vui chơi giải trí: công viên ven biển, vườn hoa… và trong các nhà hàng, số lượng người tụ tập rất đông, vừa ăn uống vừa chuyện trò xem như không có vấn đề xảy ra. Nếu như trong đám đông đó có người bị nhiễm SARS-CoV-2 thì nguy cơ bùng dịch là không tránh khỏi.

Cuối cùng của thông điệp 5K là khai báo y tế. Trong thực tế, không phải ai ai cũng tuân thủ việc khai báo y tế, thậm chí có người từ vùng dịch trở về cũng tìm cách né tránh khai báo y tế. Đây là điều hết sức đáng lo ngại! Chỉ một cá nhân nào đó mang mầm bệnh về địa phương không khai báo, không cách ly thì hậu quả sẽ khôn lường.

Để ngăn chặn SARS-CoV-2 xâm nhập vào cộng đồng, mỗi người hãy nêu cao trách nhiệm công dân, thực hiện tốt thông điệp 5K mà Bộ Y tế khuyến cáo. Bên cạnh đó, hãy thường xuyên nhắc nhở, nếu cần thì báo cho cơ quan chức năng những người không thực hiện. Mỗi người dân hãy là một giám sát viên về thực hiện 5K trong cộng đồng của mình. Cơ quan chức năng thực hiện việc kiểm tra, giám sát và xử phạt nặng những người vi phạm. Nếu mỗi người dân, mỗi cộng đồng dân cư và toàn xã hội thực hiện tốt thông điệp 5K thì chúng ta sẽ dập tắt được dịch COVID-19. 

BS NGUYỄN VINH QUANG/PYO