Chuyến thăm Phú Yên cuối cùng của Luật sư Nguyễn Hữu Thọ

Ngày 10/3/1993, Luật sư Nguyễn Hữu Thọ trở về thăm quê hương Phú Yên nghĩa nặng tình sâu. Sổ tay phóng viên của nhà báo Phan Thanh - người được Tòa soạn Báo Phú Yên phân công phỏng vấn Luật sư Nguyễn Hữu Thọ tường thuật chuyến thăm này lưu giữ chi tiết tấm lòng của Luật sư dành cho Phú Yên.

 Đúng 9 giờ 30 sáng 10/3/1993, đại diện Tỉnh ủy, HĐND, UBND và Ủy ban MTTQ tỉnh Phú Yên vô cùng vui mừng được đón tiếp Luật sư tại địa phận Vũng Rô - đèo Cả.

 Về với Tuy Hòa

Vào lúc 10 giờ 30 sáng 10/3/1993, tại Văn phòng Tỉnh ủy, các đồng chí Nguyễn Duy Luân, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy; Huỳnh Trúc, Chủ tịch HĐND tỉnh; Nguyễn Tường Thuật, Chủ tịch UBND tỉnh; Lê Văn Hữu, Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh cùng các đồng chí trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, Ủy ban MTTQ tỉnh và TX Tuy Hòa; đoàn thể quần chúng, các vị chức sắc các tôn giáo; đồng chí lão thành cách mạng, cán bộ chiến sĩ giải phóng quân và cơ sở cách mạng năm xưa; các em học sinh ở TX Tuy Hòa vui mừng đón tiếp Luật sư Nguyễn Hữu Thọ và các thành viên trong đoàn.

Trong không khí xúc động của ngày trở về giữa lòng đồng bào đồng chí Phú Yên, Luật sư Nguyễn Hữu Thọ vui mừng gặp lại các đồng chí lãnh đạo tỉnh Phú Yên năm xưa và hôm nay, gặp lại những người đã từng giúp đỡ Luật sư trong những năm tháng lưu đày và những người trực tiếp giải thoát Luật sư ra vùng giải phóng. Đã 32 năm trôi qua, những mái đầu bạc trắng tay bắt mặt mừng, bồi hồi ôn lại những kỷ niệm sâu lắng của một thời máu lửa.

Trong lần về thăm Phú Yên này, Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ xúc động ôn lại chặng đường hoạt động rất có ý nghĩa trong cuộc đời làm cách mạng đầy sôi động và phong phú của mình. Chiều 10/3/1993 tại Văn phòng Tỉnh ủy, đồng chí Nguyễn Duy Luân, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy thay mặt lãnh đạo tỉnh báo cáo với Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ và các vị trong đoàn những nét khái quát về tình hình kinh tế - xã hội địa phương. Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ đã dành thời gian trao đổi một số vấn đề nhằm thúc đẩy công cuộc đổi mới tại quê hương.

Chiều cùng ngày, Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ đi bộ thăm lại TX Tuy Hòa dọc đường Trần Hưng Đạo, Phan Đình Phùng, Lê Thánh Tôn… thăm hỏi những người thân quen cũ. Sáng hôm sau, tại Nhà Văn hóa Diên Hồng, Đảng bộ và các tầng lớp nhân dân Phú Yên tổ chức mít tinh chào mừng Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ. Đông đủ các đồng chí trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ tỉnh, đại diện các sở, ban ngành, các đoàn thể nhân dân, lực lượng vũ trang, các vị chức sắc tôn giáo và đại diện người Hoa, cùng hơn một ngàn đồng bào đại diện các tầng lớp nhân dân trong tỉnh đã đến tham dự, nồng nhiệt chào mừng Luật sư Nguyễn Hữu Thọ với lòng kính trọng sâu sắc. Đồng chí Nguyễn Duy Luân thay mặt Đảng bộ và nhân dân Phú Yên đọc diễn văn chào mừng Luật sư Nguyễn Hữu Thọ. Xúc động trước tình cảm của Đảng bộ và nhân dân Phú Yên, Luật sư Nguyễn Hữu Thọ phát biểu đáp từ.

Chiều 11/3/1993, Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ đến thăm và làm việc tại TX Tuy Hòa. Đông đủ các đồng chí lãnh đạo thị xã cùng các đoàn thể quần chúng, cán bộ chiến sĩ và cơ sở cách mạng năm xưa đã từng giúp đỡ và giải thoát Luật sư Nguyễn Hữu Thọ đón tiếp Luật sư và các vị trong đoàn. Đồng chí Võ Châu, Bí thư Thị ủy báo cáo với Chủ tịch những nét khái quát nhất về tình hình kinh tế - xã hội của TX Tuy Hòa sau 18 năm giải phóng, đặc biệt là tốc độ xây dựng sau 4 năm tách tỉnh. Nói chuyện với cán bộ và nhân dân TX Tuy Hòa, Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ coi mình là một người con Phú Yên và bày tỏ niềm vui mừng trước sự đổi thay nhiều mặt của TX Tuy Hòa - nơi Luật sư đã từng sống những năm tháng lưu đày từ hơn 32 năm trước. Trong buổi gặp gỡ thân tình này, trung tá Phan Văn Niệm, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh TX Tuy Hòa đọc cho Luật sư Nguyễn Hữu Thọ nghe lại trang sử hào hùng của xã Bình Kiến về việc tham gia giải thoát Luật sư hồi tháng 10/1961 được in trong quyển lịch sử xã “Chóp Chài mảnh đất kiên trung”.

Sau khi gặp gỡ cán bộ nhân dân TX Tuy Hòa, Luật sư Nguyễn Hữu Thọ viếng thăm Tháp Nhạn. Từ đỉnh cao núi Nhạn trải rộng trong tầm mắt, Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ bày tỏ niềm vui về vóc dáng của thị xã quê hương ngày một mở rộng, khang trang.

Rời núi Nhạn, Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ về thăm lại mả bà Dũ Ký ở thôn Liên Trì, xã Bình Kiến - điểm hẹn của 32 năm trước lực lượng vũ trang giải phóng và cơ sở cách mạng giải thoát Luật sư ra vùng giải phóng. Đảng bộ chính quyền cơ sở và đông đảo bà con thôn Liên Trì đón tiếp Luật sư như một người ruột thịt về thăm quê hương sau 32 năm xa cách. Ông Phan Công Thanh (tức Nhỏ) người chiến sĩ đặc công năm xưa trực tiếp đón Luật sư tại điểm hẹn đã hướng dẫn Luật sư ôn lại những kỷ niệm cũ. Luật sư Nguyễn Hữu Thọ dành thời gian gặp gỡ, tâm tình với đồng bào, thăm hỏi các cháu thiếu nhi, gặp lại ông Phan Văn Diệt, cơ sở cách mạng năm xưa, người trực tiếp chôn giấu chiếc xe đạp của Luật sư để xóa dấu vết truy tìm của địch.

Tối 11/3/1993, Luật sư Nguyễn Hữu Thọ gặp gỡ thân mật các cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang và cơ sở cách mạng đã từng cưu mang, giúp đỡ và dũng cảm giải thoát Luật sư ra vùng giải phóng. Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ bùi ngùi nhắc lại những đồng chí không còn nữa như Nguyễn Lầu (Tỉnh đội trưởng Phú Yên năm 1961), ông Ba Suối (Sơn Hòa) và nhiều người khác.

Trong buổi gặp mặt sâu đậm ân tình đồng bào, đồng chí, Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ lắng nghe các đồng chí Nguyễn Kim Thịnh (nguyên Tỉnh đội phó), Trần Bình, Phan Công Thanh (nguyên Đại đội trưởng đặc công), Nguyễn Bảy (tức Xuân - nguyên Đại đội trưởng trinh sát), Lê Văn Lựu (Tiểu đội trưởng trinh sát), và đại diện cơ sở cách mạng như các đồng chí Đàm Thị Lý, Trần Thị Thư, bà Mười Giác, ông Nguyễn Sự… tâm sự nhiều điều, ôn lại nhiều kỷ niệm của 32 năm trước. Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ bày tỏ lòng biết ơn chân thành đối với Đảng bộ và nhân dân Phú Yên, đặc biệt là các đồng chí có mặt trong buổi tiếp. Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ coi đây là những ân nhân, suốt đời ghi nhớ và mang ơn.

Trở lại Củng Sơn

Sáng 12/3/1993, Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ về thăm bà con các dân tộc huyện Sơn Hòa. Đông đủ các đồng chí lãnh đạo huyện và đồng bào các tầng lớp nhân dân cờ hoa rực rỡ chào đón Luật sư Nguyễn Hữu Thọ. Sau khi lắng nghe Bí thư Huyện ủy Sơn Hòa Nguyễn Đình Tùng báo cáo tóm tắt tình hình kinh tế - xã hội của huyện, Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ xúc động nhắc lại những năm tháng ở Củng Sơn được Đảng bộ và nhân dân cưu mang giúp đỡ. Chủ tịch chia sẻ những khó khăn hiện nay của huyện miền núi và sẽ tác động các cơ quan trách nhiệm có sự quan tâm thỏa đáng đối với một huyện vùng cao. Chủ tịch đã gặp gỡ và tặng quà cho bác Năm Huề, bà Mai Một, ông Võ Minh, anh Nguyễn Văn Cư (con ông Ba Suối) và đến thăm gia đình ông Lưu Công Báng, thăm lại ngôi nhà Luật sư đã ở hơn 32 năm trước. Chiều cùng ngày, Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ đến tham quan đập Đồng Cam, trồng cây lưu niệm tại miếu thờ những người đã mất trong quá trình xây dựng đập và viết vào sổ lưu niệm “Rất vui mừng đến tham quan đập Đồng Cam, một công trình có tầm cỡ phục vụ cho sản xuất và góp phần cải thiện đời sống nhân dân Tuy Hòa”.

Sáng 13/3/1993, Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ đến thăm gia đình của liệt sĩ Nguyễn Lầu - người chỉ huy cuộc giải thoát Luật sư 32 năm trước. Sau đó Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ về thăm huyện Tuy An. Trên đường về, Chủ tịch dừng chân chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thắng cảnh quốc gia đầm Ô Loan. Chiều cùng ngày, Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ đến thăm Xí nghiệp may xuất khẩu tỉnh. Sau đó Chủ tịch về thăm huyện Tuy Hòa (nay là TX Đông Hòa và huyện Tây Hòa). Sau khi nghe Bí thư Huyện ủy Phạm Xuân Luôn báo cáo tóm tắt tình hình kinh tế - xã hội của huyện sau 18 năm giải phóng, Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ xúc động ôn lại những ngày tháng bị lưu đày ở xã Hòa Thịnh được Đảng bộ và nhân dân Tuy Hòa cưu mang và giúp đỡ. Chủ tịch chúc nhân dân Tuy Hòa phát huy truyền thống anh hùng và thế mạnh hiện có của mình, ngày một đi lên vững chắc, xây dựng nông thôn mới văn minh, ấm no, hạnh phúc.

HIẾU THANH/PYO