Đang truy cập: 128
Hôm nay: 17,490
Hôm qua: 18,245
Tháng hiện tại: 132,844
Tháng trước: 581,972
Tổng lượt truy cập: 9,843,161
- Đang truy cập128
- Hôm nay17,490
- Tháng hiện tại132,844
- Tổng lượt truy cập9,843,161
Tư liệu lịch sử về Cách mạng Tháng Tám năm 1945 ở Phú Yên
Th¸ng T¸m n¨m 1945, n¾m b¾t thêi c¬ thuËn lîi, §¶ng ta đã l·nh ®¹o nh©n d©n c¶ nưíc vïng dËy Tæng khëi nghÜa giµnh chÝnh quyÒn th¾ng lîi, chÊm døt ¸ch thèng trÞ cña thùc d©n Ph¸p vµ ph¸t xÝt NhËt, xo¸ bá chÕ ®é thuéc ®Þa nửa phong kiÕn trªn ®Êt níc ta, lËp nªn nước ViÖt Nam d©n chñ céng hoµ - Nhµ nưíc c«ng - n«ng ®Çu tiªn trong lÞch sö nước ta, më ra kû nguyªn míi cña d©n téc: Kû nguyªn gi¶i phãng d©n téc g¾n liÒn víi gi¶i phãng giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng, kû nguyªn ®éc lËp g¾n liÒn víi chñ nghÜa x· héi.
Đoàn quân Nam tiến lên đường vào Nam chiến đấu, 11-10-1945. Ảnh: Tư liệu
Sau §¹i héi MÆt trËn ViÖt Minh tØnh, cïng víi cao trµo c¸ch m¹ng cña c¶ nước déi vµo, khÝ thÕ c¸ch m¹ng trong tØnh hõng hùc d©ng cao chưa tõng thÊy. Tõ ngµy 14/8 ®Õn 23/8 c¸c cuéc biÓu t×nh vò trang thÞ uy cã hµng ngµn ngưêi tham gia c«ng khai, ®ưîc tæ chøc ë Tæng Hßa Tưêng, Hßa B×nh, Hßa Mü, Hßa L¹c, Hßa §a. Vïng Nói SÇm, Nho L©m vµ nhiÒu x· ë Nam S«ng §µ R»ng mang theo gi¸o m¸c b¨ng rôn cê, ë phÝa B¾c cã La Hai, S«ng CÇu, Tuy An, ®· đưa phong trµo c¸ch m¹ng toµn tØnh Phó Yªn lªn cao chưa tõng cã.
Ngµy 20/8/1945, ®ång chÝ NguyÔn V¨n Nguyªn, Thư ký UBVM tØnh biÕt tin NhËt ®Çu hµng qu©n §ång minh, ®· họp bµn víi c¸c ®ång chÝ ®ang cã mÆt ë TØnh lþ S«ng CÇu quyÕt ®Þnh huy ®éng lùc lưîng quÇn chóng ë huyÖn §ång Xu©n tiến vÒ S«ng CÇu ®Ó giµnh chÝnh quyÒn. Ngay tèi 20/8/1945, UBVM tØnh häp t¹i ChÝ Th¹nh bµn viÖc chuÈn bÞ khëi nghÜa. Sau cuộc họp, c¸c ®/c trong UBVM vÒ l¹i ®Þa phư¬ng, khÈn trư¬ng tæ chøc lùc lưîng, tổ chức c¸c cuéc biÓu t×nh vũ trang thÞ uy víi tinh thÇn sẵn s»ng tham gia khëi nghÜa giành chÝnh quyÒn.
Ngµy 21/8/1945, trªn 200 ngưêi cã vò trang kÐo vÒ S«ng CÇu häp mÝt-tinh, ®/c Hoµng V¨n Phóc ®¹i diÖn cho UBVM gi¶i thÝch chư¬ng tr×nh MÆt trËn, ph©n tÝch tÝnh chÊt ®éc lËp gi¶ hiÖu vµ b¶n chÊt tay sai cña ChÝnh phñ bï nh×n TrÇn Träng Kim, kªu gäi ®ång bµo h·y tÝch cùc tham gia vµo ViÖt Minh ®Ó khëi nghÜa giµnh chÝnh quyÒn. Cuéc mÝt-tinh biÕn thµnh cuéc biÓu t×nh tuÇn hµnh thÞ uy, sau ®ã ®· gi÷ nguyªn c¸c ®¬n vÞ vÒ l¹i ®Þa phư¬ng tiÕp tôc chuÈn bÞ lùc lưîng sẵn sµng tham gia Tæng khëi nghÜa.
Ngµy 22/8, UBVM phñ Tuy An tæ chøc hai cuéc biÓu t×nh rÇm ré. Mét cuéc ë ChÝ Th¹nh gåm lùc lưîng c¸c Tæng phÝa b¾c; mét cuéc kh¸c ë Hßa §a - chî Xæm víi lùc lưîng quÇn chóng ë Tæng An Vinh, An Phó do ®/c NguyÔn Th¸i, Huúnh Lưu phô tr¸ch. Tõ s¸ng sím h¬n 2.000 ngưêi ®· tËp trung ë mét ®¸m ruéng gÇn Chî Xæm cã trang bÞ gËy géc, gi¸o m¸c. Các ®oµn biÓu t×nh ®Òu mang theo 4 khÈu hiÖu có néi dung: §¶ ®¶o ph¸t xÝt NhËt!, §¸nh ®æ ChÝnh phñ bï nh×n TrÇn Träng Kim!, ViÖt Nam hoµn toµn ®éc lËp!, MÆt trËn ViÖt Minh mu«n n¨m!.
Gi÷a lóc nh©n d©n kh¾p n¬i trong tØnh ®ang hõng hùc khÝ thÕ chê lÖnh Tæng khëi nghÜa, th× chiÒu ngµy 23/8/1945 ®ång chÝ Lª Tù Nhiªn, ph¸i viªn cña Xø ñy trªn ®ưêng vµo cùc Nam Trung bé ®Ó truyÒn ®¹t chØ ®¹o cña cÊp trªn, ®Õn gÆp TØnh ñy vµ Thưêng vô ViÖt Minh tØnh để truyÒn ®¹t mÖnh lÖnh Tæng khëi nghÜa. Sau khi nhËn ®ưîc mÖnh lÖnh Tæng khëi nghÜa, ®/c Trư¬ng KiÓm triÖu tËp ngay cuéc häp TØnh ñy më réng t¹i S«ng CÇu cã c¸c ®/c Hoµng V¨n Phóc, Lª CÊp, NguyÔn V¨n Nguyªn, NguyÔn Nªn dù häp (v× thêi gian qu¸ gÊp nªn ®/c NguyÔn Th¸i, §oµn S¬ kh«ng vÒ kÞp). Cuéc häp ®· nghe ®/c Lª Tù nhiªn phæ biÕn chư¬ng tr×nh chung vµ mÖnh lÖnh Tæng khëi nghÜa toµn quèc cña ñy ban khëi nghÜa Trung ư¬ng. Cuéc häp ®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp ñy ban khëi nghÜa (UBKN) cña tØnh do ®/c Trư¬ng KiÓm lµm Trưëng ban; c¸c ñy viªn cã ®/c Hoµng V¨n Phóc, Lª CÊp, §oµn S¬, NguyÔn Th¸i, NguyÔn V¨n Nguyªn vµ NguyÔn Nªn.
Tèi ngµy 23 th¸ng 8 Ủy ban khëi nghÜa tØnh häp t¹i nhµ ®/c NguyÔn V¨n Nguyªn vµ quyÕt ®Þnh kÕ ho¹ch khëi nghÜa: ë tØnh còng như ë phñ, huyÖn khëi nghÜa cïng thêi ®iÓm vµo nöa ®ªm ngµy 24 th¸ng 8; n¬i nµo cã ®ån lÝnh khè xanh th× lÊy ®ån sau ®ã chiÕm ngay c¸c c«ng së; huy ®éng søc m¹nh cña quÇn chóng kÕt hîp víi c¸c ®éi tù vÖ vâ trang ®Ó giµnh chÝnh quyÒn, cÇn huy ®éng mét phÇn lùc lưîng quÇn chóng cña c¸c ®Þa phư¬ng l©n cËn ®Ó hç trî cho tØnh lþ S«ng CÇu vµ khu Tuy Hßa; xãa bá chÝnh quyÒn bï nh×n xong, tuyªn bè thành lËp ngay chÝnh quyÒn C¸ch m¹ng; UBKN tØnh trùc tiÕp chØ huy cuéc khëi nghÜa t¹i tØnh lþ S«ng CÇu; riªng khu Tuy Hßa, UBKN tØnh sÏ b¾t tØnh trưëng Hå NgËn ®Õn Tuy Hßa giao ®ån, tiÕp ®ã lùc lưîng khëi nghÜa phèi hîp cưíp chÝnh quyÒn ë phñ Tuy Hßa. Lùc lưîng nµy do ®/c NguyÔn ChÊn l·nh ®¹o.
22 giê ngµy 24/8/1945 UBKN tØnh häp quyÕt ®Þnh ®Æt trô së t¹i nhµ ®/c NguyÔn V¨n Nguyªn - Thư ký UBVM tØnh. Thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®· ®Þnh, ®óng 23 giê ®/c NguyÔn V¨n ThuËn vµ mét sè lÝnh khè xanh ®· ®ưîc gi¸c ngé bÝ mËt ®ưa c¸c ®/c Trư¬ng KiÓm, NguyÔn V¨n Nguyªn, Hoµng V¨n Phóc, NguyÔn Th¸i, NguyÔn Nªn vµ mét ®¬n vÞ tù vÖ vµo ®ån. TiÕp theo, ®/c Trư¬ng KiÓm thay mÆt UBVM tØnh ph¸t biÓu vÒ t×nh h×nh khëi nghÜa trªn c¶ nưíc, môc ®Ých cña MÆt trËn ViÖt Minh vµ kªu gäi binh lÝnh h·y ®i theo c¸ch m¹ng, ñng hé ViÖt Minh. Khi l¸ cê ®á sao vµng hiªn ngang kÐo lªn ®Ønh cét cê, ®/c NguyÔn V¨n ThuËn h« to mäi ngưêi ®øng nghiªm chµo l¸ cê Tæ quèc trong niÒm xóc ®éng vui sưíng cña mäi ngưêi. Tiếp đó, lực lượng cách mạng tiến hành bao v©y dinh TØnh trưëng. Đóng 0 giê, ngày 25/8, ®ång chÝ NguyÔn Th¸i ®ưîc UBKN cö lµm ®¹i diÖn cña UBVM tØnh ®Õn nhËn Ên tÝn, tµi liÖu do Hå NgËn, tØnh trưëng chÝnh quyÒn nguþ giao nộp. §/c NguyÔn Th¸i thay mÆt MÆt trËn ViÖt Minh tuyªn bè xãa bá chÝnh quyÒn thùc d©n phong kiÕn trªn ®Þa bµn tØnh.
R¹ng s¸ng ngµy 25/8, ®«ng ®¶o nh©n d©n trong tỉnh tËp trung trưíc tØnh ®ưêng. Tại đây, đång chÝ Trư¬ng KiÓm thay mÆt UBKN tuyªn bè xãa bá chÝnh quyÒn thùc d©n, phong kiÕn, thµnh lËp chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng, kªu gäi nh©n d©n ñng hé chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng. QuÇn chóng víi mét rõng cê ®á sao vµng ®· vç tay hoan h« như sÊm dËy, sau ®ã tuÇn hµnh vÒ kh¾p c¸c nÎo ®êng h« vang c¸c khÈu hiÖu cña c¸ch m¹ng. Còng vµo s¸ng ngµy 25/8, UBKN vµ ñy ban ViÖt Minh tØnh dêi trô së vµo trong ®ån khè xanh tØnh lþ S«ng CÇu. T¹i ®©y, ®· bµn viÖc ®i lÊy ®ån khè xanh ë Tuy Hßa vµ Trµ Kª. UBKN cö ®/c NguyÔn Th¸i ®ưa Hå NgËn vµo Tuy Hßa ®Ó lÖnh cho ®ån trưëng Tuy Hßa giao ®ån cho c¸ch m¹ng. Cïng lóc ®ã, lùc lưîng khëi nghÜa khu Tuy Hßa do ®/c NguyÔn Quèc Tho¹i chØ huy còng võa kÐo ®Õn. Sau khi ®ưîc trang bÞ thªm mét sè sóng ®¹n lÊy ë trong ®ån, lùc lưîng tù vÖ ®Ó l¹i mét ®¬n vÞ canh gi÷ ®ån khè xanh, sè cßn l¹i ®i chiÕm phñ Tuy Hßa. Khi ®Õn n¬i, tªn tri phñ ®· bá trèn, ta thu toµn bé vò khÝ, tµi liÖu. Còng trong ngµy 25/8, UBKN phân công lực lượng ®i tiÕp qu¶n ®ån Trµ kª ë S¬n Hßa.
S¸ng ngµy 26/8/1945 UBND c¸ch m¹ng l©m thêi tØnh Phó Yªn ra m¾t quÇn chóng t¹i TØnh lþ S«ng Cầu. Thµnh phÇn UBND c¸ch m¹ng l©m thêi gåm c¸c có ®ång chÝ: NguyÔn V¨n Nguyªn - Chñ tÞch; Trư¬ng KiÓm - Phã chñ tÞch.
Ngµy 27/8/1945, Ban l·nh ®¹o khëi nghÜa khu §ång Bß ®· huy ®éng lùc lưîng c«ng nh©n nhµ m¸y vµ nh©n d©n trong vïng tæ chøc mÝt tinh vò trang tưíc vò khÝ ®ån xanh råi chiÕm nhµ Bang t¸. Qu©n NhËt ë ®©y cè t×nh chiÕm gi÷ nhµ m¸y nªn ®· chèng l¹i lùc lưîng khëi nghÜa g©y ra ®æ m¸u, bªn ta mét sè tù vÖ bÞ thư¬ng. Lùc lưîng khëi nghÜa thu mét sè vò khÝ ®¹n dưîc vµ 3.000 tÊn ®ưêng. UBND c¸ch m¹ng l©m thêi khu §ång Bß ®ưîc thµnh lËp, do ®/c §oµn S¬ lµm Chñ tÞch.
Ngµy 28/8, dưíi sù l·nh ®¹o cña MÆt trËn ViÖt Minh vµ UBKN, h¬n 800 quÇn chóng c¶ ngưêi kinh vµ d©n téc thiÓu sè ®ưîc trang bÞ, gi¸o, m¸c, cung tªn, gËy géc kÐo ®i biÓu t×nh thÞ uy ®Õn chiÕm huyÖn ®ưêng S¬n Hßa, lùc lưîng c¸ch m¹ng tuyªn bè xo¸ bá chÝnh quyÒn thùc d©n phong kiÕn, thiÕt lËp chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng. UBKN l©m thêi huyÖn S¬n Hßa ®ưîc thµnh lËp, do ®ång chÝ §oµn Tư lµm Chñ tÞch.
Ngµy 28/8, UBVM vµ UBKN tØnh cö ®ång chÝ NguyÔn Th¸i vµo Tuy Hoµ häp bµn víi c¸c ®ång chÝ l·nh ®¹o cã mÆt ë ®Þa bµn vµ quyÕt ®Þnh thµnh lËp UBND c¸ch m¹ng l©m thêi khu Tuy Hoµ vµ UBND c¸ch m¹ng l©m thêi phñ Tuy Hoµ.
Tèi ngµy 01/9/1945, t¹i s©n Héi Ých trÝ, Khu Tuy Hoµ, UBND c¸ch m¹ng l©m thêi ®· ra m¾t trưíc hµng v¹n quÇn chóng.
Cuéc khëi nghÜa Th¸ng T¸m trªn toµn tØnh Phó Yªn kÕt thóc th¾ng lîi!
(PTT)
Sau §¹i héi MÆt trËn ViÖt Minh tØnh, cïng víi cao trµo c¸ch m¹ng cña c¶ nước déi vµo, khÝ thÕ c¸ch m¹ng trong tØnh hõng hùc d©ng cao chưa tõng thÊy. Tõ ngµy 14/8 ®Õn 23/8 c¸c cuéc biÓu t×nh vò trang thÞ uy cã hµng ngµn ngưêi tham gia c«ng khai, ®ưîc tæ chøc ë Tæng Hßa Tưêng, Hßa B×nh, Hßa Mü, Hßa L¹c, Hßa §a. Vïng Nói SÇm, Nho L©m vµ nhiÒu x· ë Nam S«ng §µ R»ng mang theo gi¸o m¸c b¨ng rôn cê, ë phÝa B¾c cã La Hai, S«ng CÇu, Tuy An, ®· đưa phong trµo c¸ch m¹ng toµn tØnh Phó Yªn lªn cao chưa tõng cã.
Ngµy 20/8/1945, ®ång chÝ NguyÔn V¨n Nguyªn, Thư ký UBVM tØnh biÕt tin NhËt ®Çu hµng qu©n §ång minh, ®· họp bµn víi c¸c ®ång chÝ ®ang cã mÆt ë TØnh lþ S«ng CÇu quyÕt ®Þnh huy ®éng lùc lưîng quÇn chóng ë huyÖn §ång Xu©n tiến vÒ S«ng CÇu ®Ó giµnh chÝnh quyÒn. Ngay tèi 20/8/1945, UBVM tØnh häp t¹i ChÝ Th¹nh bµn viÖc chuÈn bÞ khëi nghÜa. Sau cuộc họp, c¸c ®/c trong UBVM vÒ l¹i ®Þa phư¬ng, khÈn trư¬ng tæ chøc lùc lưîng, tổ chức c¸c cuéc biÓu t×nh vũ trang thÞ uy víi tinh thÇn sẵn s»ng tham gia khëi nghÜa giành chÝnh quyÒn.
Ngµy 21/8/1945, trªn 200 ngưêi cã vò trang kÐo vÒ S«ng CÇu häp mÝt-tinh, ®/c Hoµng V¨n Phóc ®¹i diÖn cho UBVM gi¶i thÝch chư¬ng tr×nh MÆt trËn, ph©n tÝch tÝnh chÊt ®éc lËp gi¶ hiÖu vµ b¶n chÊt tay sai cña ChÝnh phñ bï nh×n TrÇn Träng Kim, kªu gäi ®ång bµo h·y tÝch cùc tham gia vµo ViÖt Minh ®Ó khëi nghÜa giµnh chÝnh quyÒn. Cuéc mÝt-tinh biÕn thµnh cuéc biÓu t×nh tuÇn hµnh thÞ uy, sau ®ã ®· gi÷ nguyªn c¸c ®¬n vÞ vÒ l¹i ®Þa phư¬ng tiÕp tôc chuÈn bÞ lùc lưîng sẵn sµng tham gia Tæng khëi nghÜa.
Ngµy 22/8, UBVM phñ Tuy An tæ chøc hai cuéc biÓu t×nh rÇm ré. Mét cuéc ë ChÝ Th¹nh gåm lùc lưîng c¸c Tæng phÝa b¾c; mét cuéc kh¸c ë Hßa §a - chî Xæm víi lùc lưîng quÇn chóng ë Tæng An Vinh, An Phó do ®/c NguyÔn Th¸i, Huúnh Lưu phô tr¸ch. Tõ s¸ng sím h¬n 2.000 ngưêi ®· tËp trung ë mét ®¸m ruéng gÇn Chî Xæm cã trang bÞ gËy géc, gi¸o m¸c. Các ®oµn biÓu t×nh ®Òu mang theo 4 khÈu hiÖu có néi dung: §¶ ®¶o ph¸t xÝt NhËt!, §¸nh ®æ ChÝnh phñ bï nh×n TrÇn Träng Kim!, ViÖt Nam hoµn toµn ®éc lËp!, MÆt trËn ViÖt Minh mu«n n¨m!.
Gi÷a lóc nh©n d©n kh¾p n¬i trong tØnh ®ang hõng hùc khÝ thÕ chê lÖnh Tæng khëi nghÜa, th× chiÒu ngµy 23/8/1945 ®ång chÝ Lª Tù Nhiªn, ph¸i viªn cña Xø ñy trªn ®ưêng vµo cùc Nam Trung bé ®Ó truyÒn ®¹t chØ ®¹o cña cÊp trªn, ®Õn gÆp TØnh ñy vµ Thưêng vô ViÖt Minh tØnh để truyÒn ®¹t mÖnh lÖnh Tæng khëi nghÜa. Sau khi nhËn ®ưîc mÖnh lÖnh Tæng khëi nghÜa, ®/c Trư¬ng KiÓm triÖu tËp ngay cuéc häp TØnh ñy më réng t¹i S«ng CÇu cã c¸c ®/c Hoµng V¨n Phóc, Lª CÊp, NguyÔn V¨n Nguyªn, NguyÔn Nªn dù häp (v× thêi gian qu¸ gÊp nªn ®/c NguyÔn Th¸i, §oµn S¬ kh«ng vÒ kÞp). Cuéc häp ®· nghe ®/c Lª Tù nhiªn phæ biÕn chư¬ng tr×nh chung vµ mÖnh lÖnh Tæng khëi nghÜa toµn quèc cña ñy ban khëi nghÜa Trung ư¬ng. Cuéc häp ®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp ñy ban khëi nghÜa (UBKN) cña tØnh do ®/c Trư¬ng KiÓm lµm Trưëng ban; c¸c ñy viªn cã ®/c Hoµng V¨n Phóc, Lª CÊp, §oµn S¬, NguyÔn Th¸i, NguyÔn V¨n Nguyªn vµ NguyÔn Nªn.
Tèi ngµy 23 th¸ng 8 Ủy ban khëi nghÜa tØnh häp t¹i nhµ ®/c NguyÔn V¨n Nguyªn vµ quyÕt ®Þnh kÕ ho¹ch khëi nghÜa: ë tØnh còng như ë phñ, huyÖn khëi nghÜa cïng thêi ®iÓm vµo nöa ®ªm ngµy 24 th¸ng 8; n¬i nµo cã ®ån lÝnh khè xanh th× lÊy ®ån sau ®ã chiÕm ngay c¸c c«ng së; huy ®éng søc m¹nh cña quÇn chóng kÕt hîp víi c¸c ®éi tù vÖ vâ trang ®Ó giµnh chÝnh quyÒn, cÇn huy ®éng mét phÇn lùc lưîng quÇn chóng cña c¸c ®Þa phư¬ng l©n cËn ®Ó hç trî cho tØnh lþ S«ng CÇu vµ khu Tuy Hßa; xãa bá chÝnh quyÒn bï nh×n xong, tuyªn bè thành lËp ngay chÝnh quyÒn C¸ch m¹ng; UBKN tØnh trùc tiÕp chØ huy cuéc khëi nghÜa t¹i tØnh lþ S«ng CÇu; riªng khu Tuy Hßa, UBKN tØnh sÏ b¾t tØnh trưëng Hå NgËn ®Õn Tuy Hßa giao ®ån, tiÕp ®ã lùc lưîng khëi nghÜa phèi hîp cưíp chÝnh quyÒn ë phñ Tuy Hßa. Lùc lưîng nµy do ®/c NguyÔn ChÊn l·nh ®¹o.
22 giê ngµy 24/8/1945 UBKN tØnh häp quyÕt ®Þnh ®Æt trô së t¹i nhµ ®/c NguyÔn V¨n Nguyªn - Thư ký UBVM tØnh. Thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®· ®Þnh, ®óng 23 giê ®/c NguyÔn V¨n ThuËn vµ mét sè lÝnh khè xanh ®· ®ưîc gi¸c ngé bÝ mËt ®ưa c¸c ®/c Trư¬ng KiÓm, NguyÔn V¨n Nguyªn, Hoµng V¨n Phóc, NguyÔn Th¸i, NguyÔn Nªn vµ mét ®¬n vÞ tù vÖ vµo ®ån. TiÕp theo, ®/c Trư¬ng KiÓm thay mÆt UBVM tØnh ph¸t biÓu vÒ t×nh h×nh khëi nghÜa trªn c¶ nưíc, môc ®Ých cña MÆt trËn ViÖt Minh vµ kªu gäi binh lÝnh h·y ®i theo c¸ch m¹ng, ñng hé ViÖt Minh. Khi l¸ cê ®á sao vµng hiªn ngang kÐo lªn ®Ønh cét cê, ®/c NguyÔn V¨n ThuËn h« to mäi ngưêi ®øng nghiªm chµo l¸ cê Tæ quèc trong niÒm xóc ®éng vui sưíng cña mäi ngưêi. Tiếp đó, lực lượng cách mạng tiến hành bao v©y dinh TØnh trưëng. Đóng 0 giê, ngày 25/8, ®ång chÝ NguyÔn Th¸i ®ưîc UBKN cö lµm ®¹i diÖn cña UBVM tØnh ®Õn nhËn Ên tÝn, tµi liÖu do Hå NgËn, tØnh trưëng chÝnh quyÒn nguþ giao nộp. §/c NguyÔn Th¸i thay mÆt MÆt trËn ViÖt Minh tuyªn bè xãa bá chÝnh quyÒn thùc d©n phong kiÕn trªn ®Þa bµn tØnh.
R¹ng s¸ng ngµy 25/8, ®«ng ®¶o nh©n d©n trong tỉnh tËp trung trưíc tØnh ®ưêng. Tại đây, đång chÝ Trư¬ng KiÓm thay mÆt UBKN tuyªn bè xãa bá chÝnh quyÒn thùc d©n, phong kiÕn, thµnh lËp chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng, kªu gäi nh©n d©n ñng hé chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng. QuÇn chóng víi mét rõng cê ®á sao vµng ®· vç tay hoan h« như sÊm dËy, sau ®ã tuÇn hµnh vÒ kh¾p c¸c nÎo ®êng h« vang c¸c khÈu hiÖu cña c¸ch m¹ng. Còng vµo s¸ng ngµy 25/8, UBKN vµ ñy ban ViÖt Minh tØnh dêi trô së vµo trong ®ån khè xanh tØnh lþ S«ng CÇu. T¹i ®©y, ®· bµn viÖc ®i lÊy ®ån khè xanh ë Tuy Hßa vµ Trµ Kª. UBKN cö ®/c NguyÔn Th¸i ®ưa Hå NgËn vµo Tuy Hßa ®Ó lÖnh cho ®ån trưëng Tuy Hßa giao ®ån cho c¸ch m¹ng. Cïng lóc ®ã, lùc lưîng khëi nghÜa khu Tuy Hßa do ®/c NguyÔn Quèc Tho¹i chØ huy còng võa kÐo ®Õn. Sau khi ®ưîc trang bÞ thªm mét sè sóng ®¹n lÊy ë trong ®ån, lùc lưîng tù vÖ ®Ó l¹i mét ®¬n vÞ canh gi÷ ®ån khè xanh, sè cßn l¹i ®i chiÕm phñ Tuy Hßa. Khi ®Õn n¬i, tªn tri phñ ®· bá trèn, ta thu toµn bé vò khÝ, tµi liÖu. Còng trong ngµy 25/8, UBKN phân công lực lượng ®i tiÕp qu¶n ®ån Trµ kª ë S¬n Hßa.
S¸ng ngµy 26/8/1945 UBND c¸ch m¹ng l©m thêi tØnh Phó Yªn ra m¾t quÇn chóng t¹i TØnh lþ S«ng Cầu. Thµnh phÇn UBND c¸ch m¹ng l©m thêi gåm c¸c có ®ång chÝ: NguyÔn V¨n Nguyªn - Chñ tÞch; Trư¬ng KiÓm - Phã chñ tÞch.
Ngµy 27/8/1945, Ban l·nh ®¹o khëi nghÜa khu §ång Bß ®· huy ®éng lùc lưîng c«ng nh©n nhµ m¸y vµ nh©n d©n trong vïng tæ chøc mÝt tinh vò trang tưíc vò khÝ ®ån xanh råi chiÕm nhµ Bang t¸. Qu©n NhËt ë ®©y cè t×nh chiÕm gi÷ nhµ m¸y nªn ®· chèng l¹i lùc lưîng khëi nghÜa g©y ra ®æ m¸u, bªn ta mét sè tù vÖ bÞ thư¬ng. Lùc lưîng khëi nghÜa thu mét sè vò khÝ ®¹n dưîc vµ 3.000 tÊn ®ưêng. UBND c¸ch m¹ng l©m thêi khu §ång Bß ®ưîc thµnh lËp, do ®/c §oµn S¬ lµm Chñ tÞch.
Ngµy 28/8, dưíi sù l·nh ®¹o cña MÆt trËn ViÖt Minh vµ UBKN, h¬n 800 quÇn chóng c¶ ngưêi kinh vµ d©n téc thiÓu sè ®ưîc trang bÞ, gi¸o, m¸c, cung tªn, gËy géc kÐo ®i biÓu t×nh thÞ uy ®Õn chiÕm huyÖn ®ưêng S¬n Hßa, lùc lưîng c¸ch m¹ng tuyªn bè xo¸ bá chÝnh quyÒn thùc d©n phong kiÕn, thiÕt lËp chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng. UBKN l©m thêi huyÖn S¬n Hßa ®ưîc thµnh lËp, do ®ång chÝ §oµn Tư lµm Chñ tÞch.
Ngµy 28/8, UBVM vµ UBKN tØnh cö ®ång chÝ NguyÔn Th¸i vµo Tuy Hoµ häp bµn víi c¸c ®ång chÝ l·nh ®¹o cã mÆt ë ®Þa bµn vµ quyÕt ®Þnh thµnh lËp UBND c¸ch m¹ng l©m thêi khu Tuy Hoµ vµ UBND c¸ch m¹ng l©m thêi phñ Tuy Hoµ.
Tèi ngµy 01/9/1945, t¹i s©n Héi Ých trÝ, Khu Tuy Hoµ, UBND c¸ch m¹ng l©m thêi ®· ra m¾t trưíc hµng v¹n quÇn chóng.
Cuéc khëi nghÜa Th¸ng T¸m trªn toµn tØnh Phó Yªn kÕt thóc th¾ng lîi!
(PTT)
- 10 luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2024
- CHƯƠNG TRÌNH HỘI NGHỊ CÁN BỘ, CÔNG CHỨC NĂM 2024
- Đẩy mạnh tuyên truyền kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2024)
- Chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc
- Giá trị to lớn từ những cống hiến của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đối với sự nghiệp cách mạng
Liên kết website
Thống kê truy cập